Mesai ve Sosyal Düzenlilik Bakanı Vedat Bilgin, EYT ilişik çalışmanın serencam aşamasına gelindiğini ve boşluk ayında kamuoyuyla paylaşacaklarını müjdelemişti.
“4,5 MİLYON İNSANIMIZI EMEKLİ EDECEĞİZ”
Milyonlarca kişiyi ilişik düzenlemenin detayları zül edilirken DÜRÜST Parti Umumi Başkan Yardımcısı Vedat Demiröz’den şaşırtı tıpkı izah geldi. Çorum’bile gazetecilerle bire bir araya mevrut Demiröz, “Bizim karaca deliğimiz bu. Almanya bunu gördü. Sistemi oturttu. Tığ senelerce siyasal sebepler dolayısıyla biz bu işi oturtamadık. İyi aynı uzlaşmayla 4,5 milyon insanımızı, isteyenleri zor edeceğiz” ifadelerini kullandı.
EYT SORUNU NASIL ORTAYA ÇIKTI VE HENÜZ ÖNCE EMEKLİLİK ŞARTLARI NASILDI?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Çevrilmiş Toplumsal Sigortalar Kanununa 4447 sayılı Kanunla eklenen arızi 81’inci maddenin (B) bendi ile 8 Eylül 1999’dan evvel sigortalı olanların emekliliği doğruluk etme koşulları değiştirildi. Bu tarihten bilahare emekliliğe adalet gidermek üzere sigortalılık süresi ve prim aktarılma sayısının yanında, gözyaşı koşulu üstelik aranmaya başlandı.
Değişiklikten evvel, emekliliğe hak kazanabilmek üzere sigortalılık süresi ve prim ahit sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Fark öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirenler zahmetli olabiliyordu.
1999’DAKİ DEĞİŞİKLİK EMEKLİLİK KOŞULLARINI NASIL ETKİLEDİ?
1 Orak Ayı 1994’te ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan 1 Eş 1972 doğumlu koca iştirakçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 mahdut Sosyal Sigortalar Kanununa bakarak 25 sene sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında mütekait olabiliyordu. Yani bu iştirakçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019’birlikte 5000 prim günü varsa yaş koşulu aranmadığı üzere 47 yaşında emekli olabilecekti.
1999’daki değişikliğin ardından ayrımsız iştirakçi, çalışmaya ilk kez 1 Orak Ayı 1994’te başladığı üzere 25 sene sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 dönem prim ifa koşulunu yerine getirdiğinde tekaüt olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani yasa değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendiği üzere 750 gün dahi fazladan prim ödemesi istendi.
MEVCUT KOŞULLARDA NASIL EMEKLİ OLUNUYOR?
1 Ilk Teşrin 2008’dahi yürürlüğe giren 5510 basit Sosyal Sigortaları ve Umumi Esenlik Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli kendisine yükseltilirken, prim ödeme dönem sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Ilgi-Kırat) ise 9000’e çıkartıldı. Yasa yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı aşamalı namına yükselmekte ve 2048 yılında kadın ve ayvaz sigortalı ayrımı yapılmadan 65 hoşnutluk yükselecek.
Örneğin ilk defa çalışmaya Ağustos 2022’bile başlayacak bir yaşama, on paralık mesafe vermeden 7200 dönüş çalışması halinde prim koşulunu Ağustos 2042’de hesabına getirecek. Ağustos 2042’bile prim koşulunu hesabına getiren koca sigortalı 64 yaşında, avrat sigortalı ise 62 yaşında zor olacak.
EYT’LİLER NE İSTİYOR, SORUN DIRI KAÇ KİŞİ?
Emeklilikte hoşnutluk takılanlar, tekaütlük koşullarında 1999’dahi yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına akıbet verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp zor olmayı irade ediyor.
Nisan 2022 bakımından Sosyal Düzenlilik Kurumu’na (SGK) mukayyet 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Deste-Düzem) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor.
Tahminlere bakarak, 4/a ve 4/b kalkmak amacıyla bütün 19 milyon 726 bin sigortalıdan kestirmece 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.
