Avrupa Birliği (AB) Komisyonu 2022 Türkiye Raporu yayınlandı. Rapora ilgili açıklamada; “Cumhurbaşkanlığı sisteminin yapısal eksiklikleri devam etmektedir. Avrupa Konseyi ve organlarının kilit öneme topluluk tavsiyeleri elan namına getirilmemiştir” değerlendirmesi yapıldı. Şark Akdeniz’deki gerilimlere ilişkin ise, “Türk cenk gemileri Kıbrıs’ın Mahsus Hesaplı Bölgesi’ndeki taharri faaliyetlerini yasa dışı yerine engellemiştir. Türkiye’nin Kıbrıs’ın deniz yetki alanlarındaki askeri tatbikatları bitmeme etmiştir” denildi.
KEZ Komisyonu’nun 2022 Türkiye Raporu yayınlandı. Raporun anne bulgularının kayran aldığı basın bildirisinde kısaca şunlar kaydedildi:
“DEMOKRATİK KURUMLARIN İŞLEYİŞİNDE EKSİKLİKLER VAR”
“Türkiye’nin demokratik kurumlarının işleyişinde bunaltıcı nekais bulunmaktadır. Tabir döneminde, demokratik gerileme devam etmiştir. Cumhurbaşkanlığı sisteminin yapısal eksiklikleri devam etmektedir. Avrupa Konseyi ve organlarının kilit öneme topluluk tavsiyeleri daha yerine getirilmemiştir. Meclis, hükümetin adisyon verebilirliğini sağlayacak zaruri araçlardan mahrum olmaya devam etmektedir. Anayasal mimarlık; teşri, yürütme ve hâkimiyet arasında akva ve canlı bire bir kuvvetler ayrılığı temin etmeden yetkileri Cumhurbaşkanlığında merkezileştirmeye devam etmiştir.
Alışılmadık Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu, alışılmamış çözme kapsamında çıkarılan kanun mesabesinde kararname ile ihraç edilen azamet memurları ile ait birikmiş dosyaların incelemesini henüz tamamlamamıştır. TBMM Orak Ayı 2021’dahi, olağanüstü halin bazı baskıcı uygulamalarının süresini benzeri yıl henüz uzatan benzeri kanunu kabul etmiştir.
Karar, terörle ait yanlışlık iddialarına binaen aykırılık partilerinin milletvekillerini sistemli bir şekilde hedef almaya bitmeme etmiştir. Intihabat ve siyasal partilere ilgili kanuncu çerçeve sorun olmaya bitmeme etmektedir. Seçim barajı yüzdelik 10’dan yüzde 7’ye düşürülmüştür. Türkiye, AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisinin ve Venedik Komisyonunun anlayışsız artan tavsiyelerini elan ele almamıştır.
Güneydoğu’bile yerli demokrasi ağırbaşlı şekilde engellenmeye devam etmiştir. Güneydoğu’bile, zorla görevden alınan belediye başkanlarının adına hükümet aracılığıyla atanmış kayyumlar getirilmesine bitmeme edilmiştir.
“DENIZ, PKK SALDIRILARINI AÇIKÇA KINADI”
Türkiye hükümeti, Irak ve Suriye’dahi askeri operasyonlar ile ulusal ve sınır ötesi güvenlik operasyonları gerçekleştirmeye devam etmiştir. AKARSU’nin terör eylemlerine müdahil gönül, takım ve kuruluşlar listesinde yer almaya bitmeme eden PKK aracılığıyla tekrarlanan yıldırı eylemleri dolayısıyla cızık bölgelerindeki asayiş koşulları kilolu olmaya devam etmiştir. KEZ, PKK saldırılarını belirtik şekilde kınamış ve mağdurların aileleri ile el birliği süresince olduğunu tabir etmiştir.
Güvenlik güçlerinin sivil denetimi konsolide edilmemiştir. Asker, polis güçleri ve duyum birimlerinin adisyon verebilirliği çok sınırlanmış kalmıştır. Düzenlilik kurumlarının divan yoluyla denetiminin güçlendirilmesi gerekmektedir. Temmuz ayında Divan, Genelkurmay Başkanı’nın tekaütlük yaşını 67’den 72’ye çıkararak bulunan Erkânıharbiyeiumumiye Başkanı’nın bire bir yıl daha görev yapmasına olanak sağlarken, albeni ve bahir kuvvetleri komutanları emekliye ayrılmıştır.
“İDARENİN HESAP VEREBİLİRLİĞİ YETERSİZ”
İdarenin adisyon verebilirliği yetersizdir ve âdem kaynakları yönetiminin iyileştirilmesi gerekmektedir. Yöntem tevlit süreci, kanıta dayalı yöntemlerden ve katılımcı mekanizmalardan yoksundur. İdarenin siyasileşmesi devam etmiştir. Kadınların amme hizmetindeki becerikli pozisyonlarında mandepsi oranı bağan kalmıştır.
2021 koca hakları eylem planı ve 2019 etki reformu stratejisinin uygulanmasına devam edilmiştir. Fakat seçme iki belge da Türk yargısındaki oylumlu eksiklikleri ele almakta muvaffakiyetsiz olmuş ve ülkenin şiddet sisteminin genel işleyişinde muhteşem iyileştirmeler yapılmasına müteveccih tıpkısı çekim içermemiştir.
Bilgili ve savcıların mesleğe alınmasında ve terfiinde nesnel, liyakate dayalı, bir örnek ve başlangıçta sınırlı kriterlerin bulunmaması bibi bulut kaynağıdır.
Kamu kurumlarının adisyon verebilirliği ve şeffaflığının iyileştirilmesi gerekmektedir. Yolsuzlukla uğraş stratejisi ve eylem planının olmaması, yolsuzlukla kararlı benzeri şekilde savaşım ika iradesinin bulunmadığını göstermiştir. Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Alın Devletler Grubunun (GRECO) tavsiyelerinin birçoğu henüz namına getirilmemiştir. Umumi adına, usulsüzlük bibi yaygındır ve keder kaynağı olmaya bitmeme etmektedir.
“YAĞIZ PARA AKLANMASIYLA İLGİLİ KANUNCU SÖVE İYİLEŞTİRMELİ”
Kişmiri paranın aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadeleyi düzenleyen yasal çerçevenin; Finansal Gösteri Fariza Gücü ve Venedik Komisyonunun, Kütle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yasa hakkındaki tavsiyeleri doğrultusunda iyileştirilmesi gerekmektedir.
İnsan hakları ve esas haklaralanlarındaki kötüleşme devam etmiştir. Alışılmadık nakız sırasında getirilen tedbirlerin birçoğu hala yürürlüktedir. Kanuncu çerçeve, eş haklarına ve esas haklara uyma edilmesine ait genel güvenceleri içermektedir, ancak mevzuatın ve uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı ile ahenktar kuzuluk getirilmesi gerekmektedir. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Türkiye’nin koca haklarına, demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne uyma edip etmediğini izlemeye devam etmiştir. Türkiye’nin alelhusus Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala davalarında AİHM kararlarını uygulamayı reddetmekte ısrar etmesi, yargının uluslararası standartlara ve Avrupa standartlarına bağlılığı ve Türkiye’nin hukukun üstünlüğünü ve temel haklara imtina etmek gösterilmesini güçlendirme taahhüdü karşı alçak endişeye sebep olmaktadır.
“ADLİ VE İDARİ YOLLARLA MÜTEZAYIT BASKI, İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KULLANIMINI BALTAMAYA BITMEME ETTİ”
Izzet kurumları tarafından makbul baskıcı tedbirler ve adli ve yönetsel yollarla küsurat güçlük, rapor özgürlüğünün kullanılmasını baltalamaya devam etmiştir. Gazeteciler, insan hakları savunucuları, avukatlar, edipler, karşıt politikacılar, öğrenciler, sanatçılar ve toplumsal medya kullanıcılarına cebin açılan ceza davaları ve mahkumiyetler bitmeme etmiştir.
Roman vatandaşlar, mukayyet işlerden nazik ölçüde dışlanmıştır ve bu vatandaşların hayat şartları yavaş şekilde kötüleşmiştir. Azınlıklara (özellikle sevici, gey, biseksüel, transseksüel, interseks ve queer (LGBTIQ) bireylere yönelik toplumsal cinsiyete dair yol, ayrımcılık ve nefret söylemi hala kısık aynı endişe konusudur.
İran ile esmer sınırının gözetimi ve korunmasına yönelik kapasitenin daha da güçlendirilmesi üstüne bazen ilerlemeler kaydedilmiştir. AB-Türkiye Mutabakatı kapsamında kesintili göçmenlerin Palikarya adalarından iadeleri, Mart 2020’den bu yana olduğu üzere askıya alınmaya devam etmiştir. 2021’de, 2020’ye nazaran çoğu rotada intikal özne kesintili göçmenlerin sayısı artmıştır.
Türkiye’nin tek taraflı dış politikası, hele Suriye ve Irak’taki askeri eylemleri ve AB’nin Rusya’ya yönelik baskıcı tedbirlerine uzlaşma sağlamaması nedeniyle, Kuma Aut ve Düzenlilik Politikası (ODGP) kapsamındaki SU öncelikleriyle çelişmeye bitmeme etmiştir.
Yabancı savaşçıların bölgede konuşlandırılması de karışma almak üzere Türkiye’nin, Libya’daki askeri desteği, IRINI Harekatı’na müteveccih devamlılık haiz eleştirileri ve Harekatla hisse senedi birliğinde bulunmaması, SU’nin, BM cebe ambargosunun uygulanmasına etkili benzeri şekilde katkıda bulunmasına uymazlık vermektedir ve Libya üzerine çelişen yaklaşımlara posta açmıştır.
“TÜRK CIDAL GEMİLERİ KIBRIS’IN MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGESİ’NDEKİ TAHARRI FAALİYETLERİNİ ENGELLEDİ”
Rapor döneminde Türkiye’nin Şarki Akdeniz’bile yetkisiz tetkik faaliyetleri bulunmamakla alay malay, gerginlik yükselmektedir. Türk çekişme gemileri Kıbrıs’ın Sınırlanmış Kazançlı Bölgesi’ndeki taharri faaliyetlerini gayrikanuni namına engellemiştir. Türkiye’nin Kıbrıs’ın bahir mezuniyet alanlarındaki askeri tatbikatları bitmeme etmiştir. Özellikle AKARSU almak için arsıulusal toplumun Türkiye’nin tek yanlı adımlarını kınamasına karşın Türkiye, Kıbrıs’taki ilişkin Maraş’ın baştan açılmasına yönelik eylemlerine devam etmiştir.
Haziran 2022’birlikte gerçekleştirilen AKARSU Zirvesi, Türkiye’nin sonuç dönemde tekrarlanan eylem ve açıklamalarından duyduğu derin endişeyi dile getirmiştir. Önceki sonuçlarını ve Mart 2021 günlü açıklamasını hatırlatarak Türkiye’nin tamlık KEZ Unsur Devletlerinin egemenliğine ve yer bütünlüğüne ürkmek göstermesi gerektiğini yinelemiştir. AB Zirvesi’nin Türkiye’den uluslararası hukuka cümle tevakki etmek göstermesini, Gün Doğusu Akdeniz’birlikte bölgesel abra yerine gerilimi azaltmasını, gani komşuluk ilişkilerini sürdürülebilir tıpkısı şekilde teşvik etmesini ve uluslararası hukuka yekpare utanmak göstermesini beklediğini vurgulamıştır.
“SUTAŞ MÜKTESEBATIYLA UZLAŞMA DAMARSIZ KALDI”
Üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme yeteneği bakımından Türkiye’nin AKARSU müktesebatıyla
uyumu, çok vabeste eskimiş ve artık amaca özel bir temelde sürdürülmüştür.
Ekonomi ile ilgili fasıllarda, tutum ve para politikasında bitmeme eden çökme, karşılık istikrarının sağlanması ve enflasyon beklentilerinin sabitlenmesinde süreduran politikalarla kendisini göstermiştir. Eşkâl bankası halen kilolu politik kalın altındadır ve fonksiyonel bağımsızlığının yeniden tesis edilmesi gerekmektedir.
Sendikal hukuk, yürekten toplumsal diyalog eksikliği ve tehlikeli anahtar dışı konuşu faaliyetlere ilişkin endişelerin devam ettiği sosyal politika ve istihdam alanında raporlama döneminde, hiçbir feyiz kaydedilmemiştir.”
