Dünyanın en dokuz canlı, riskli ve enteresan mesleklerinden birini işleyen uran dalgıçları, sualtında boyadan kaynağa, inşaattan oyuntu açmaya büyüklüğünde kip çok görevi namına getiriyor.
Zorlu meslekler sıralamasında sunma üstlerde yer düzlük endüstri dalgıçlığı, Türkiye’da çeşitli üniversitelerde açılan sualtı teknolojisi bölümleriyle akademik eğitimi da olan tıpkısı patika kolu oldu.
Üç tarafı denizlerle çevrilmiş Türkiye’bile degaje bir aksiyon sahasına sahip olan sanayi dalgıçlığı, ayrımsız ayağı suda olan devasa projelerin üstelik mehabetli tıpkısı parçası haline geldi.
Dışarıdan bakıldığında kilolu üzere görünse üstelik vacip eğitimler, donanımlar ve güvenlik tedbirleri alındığında uzmanına göre karada hareket yapmaktan ayrımsız farkı sıfır sanayi dalgıçlığı, değişik sektörlerin ihtiyacına paralel ilerleyen yıllarda istihdam alanı elan dahi büyüyecek mesleklerden biri kendisine görülüyor.
Türkiye’deki majör projelerde düzlük almış Hakan Aykanat ile Sebep Toygar ve meslekte yolun başında olan Durakhan Ağabey, sanayi dalgıçlığına bidayet hikayelerini ve mesleğin zorluklarını AA’ya anlattı.
Komşusundan etkilendi uran dalgıcı oldu
Sanayi dalgıcı Melik Aykanat’ın hikayesi, gençken tıpkısı sokakta oturan ve hareket üzere sonsuz daraç dışına gidip gelen aynı endüstri dalgıcı komşusuyla başladı. Bu mesleğe merak duyduğunu anlattığı komşusu, Aykanat’ı patronuyla tanıştırdı. O günden sonradan Aykanat amacıyla alelacayip bir dünyanın kapıları aralandı.
Mesleği yardımıyla bir nice ülkeye gitme imkanı bulan Aykanat, gemi istirdat, batmış gemi çıkarma, bahir inşaat işleri, tesislerde bakım tamir işlerinin birlikte aralarında 1915 Çanakkale Köprüsü, Galata Köprüsü, Yer Altı Treni Intikal Köprüsü ve Unkapanı Köprüsü’nün üstelik düz aldığı inşaatlarda çalıştı.
Su altında boyadan kaynağa, inşaattan mezar açmaya büyüklüğünde metanetli haddinden fazla görevi adına getiren Aykanat, denizde, barajda, üretimlik havuzlarında, silolarda meydana gelen acil olaylara üstelik müdahale etti.
“Bazı Bazı görmeden çalışıyoruz”
Deneyimli endüstri dalgıcı Sebep Turgay ile kolektif kurdukları şirketle sualtında sayımsız işe imza atmaya bitmeme eden Aykanat, endüstri dalgıçlarının genelde sadık alanda, zaman zaman dumanlı, etki sularda arada bir da gıyaben çalıştığını ifade etti.
Aykanat, “Yıllar sonradan böyle benzeri yetiniz gelişiyor. Tek molekül görmeden cıvata takıp, söküp çatı yapabiliyoruz. Akıntının çok olduğu, ‘Burada bu yapılır mı?’ denilen işleri yapıyoruz. Bittabi bu az buçuk sevmekle alakadar. İnsanlar sabahleyin yüzünü yıkamak için kombiyi açarken, bizim mesaimiz sabahın sekizinde buz gibi suyun içre başlıyor. Sevilerek yapılacak tıpkı iş.” dedi.
“Endüstri dalgıçlığı sportif dalgıçlığın üstünde”
Endüstri dalgıçlığının çokça çetin aynı hareket olmasının yanı sıra haddinden fazla güvenli bire bir gelişim olduğunu birlikte belen eden Aykanat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Scuba dalgıçlık, azade plonjon, zıpkınla dalış… Bunlar bizim işimizle tek alakası olmayan şeyler. Tıpkısı dalgıç ‘Eğitmenim’ diye gelip bizim işi yapamaz. Çünkü onun yaptığı eğitmenlik, sportif dalışçılara akla yatkın bir eğitmenlik. Bizim işin eğitmenliği alelacayip. Zira bizim işin zarfında dalgıçlığı öncesinde yiyip yutmanız gerekiyor. Ondan sonraları dalgıçlığın yanında hareket yapabilir duruma gelmeniz gerekiyor. Yani elinizin açacak tutması, aşağıda benzeri şeyler yapıyor olmanız geçişsiz. Tabiatıyla bunun yanı sıra dalgıçlık birlikte bilmeniz geçişsiz ki bunları bayındır bayındır yapabilesiniz. O yüzden sportif dalgıçlık aslında bu işin temelinde, uran dalgıçlığı bu işin üstünde. Bu sebepten sanayi dalgıçlığı henüz de çokça itimat gerektiriyor. Çünkü alışılagelen sportif dalışta başınıza baret takmanız, üstünüze can yeleği giymenize ister namevcut ama uran dalgıçlığında ayağınıza polat kibirli pabuç giymeniz üstelik gerekiyor. Çünkü ayağınıza bir husus düşebilir. Sportif dalışta böyle tıpkı riskiniz namevcut. Aşağıda elden sizi bekleyen şey güzel balıklar. Bizde amerikan bar, çamur, yağ, lağımsa keriz, yakıtsa mahrukat…”
Aykanat, aksiyon yaparken emniyeti en üst seviyede tuttuklarını dile getirerek, “Kötü inerken genişlik bir iki üç çekicilik kaynağıyla iniyorum, sportif dalış yemeden içmeden sırtındaki tüple iniyor. Benim tüpüm aşağıda bitebilir, hiç gravite namevcut. Süpervizörüm yukardan eksantrik tıpkı vanayı açtığı anda ben tekrar havayla buluşabiliyorum. Ama farklı balık adam eğer yanı sıra albeni kaynağı sağlayabilecek benzeri body yoksa print durumda kalabilir.” diyerek konuştu.
Yurt dışına dönük tıpkısı meslek
Türkiye’bile ara sıra üniversitelerde 2 yıllık sualtı teknolojileri bölümlerinden mezun olanların stajlarını tamamlayıp uran dalgıçlığı firmalarında mesleğe başlayabildiğini anlatan Aykanat, ayrıca balık çiftliklerinde, gemi hizmetlerinde, sefine taharri, bakım ve onarımlarında, tersanelerde, marinalarda, otellerde, bahir temizliğinde fariza yapabildiğini birlikte söyledi.
Aykanat, yüzlerinin bu meslekte az buçuk ensiz dışına dönük olduğunu çünkü orada çıktı motivasyon bulabildiklerine değinerek, Türkiye’dahi teknolojik adına yetemedikleri işlerde yabancı firmaların devreye girdiğini aktardı.
“20 ile 3 saat ortada değişen dalışlar yapıyoruz”
İş temposunun ağırlığı nedeniyle uran dalgıçlarının sportmen kadar yaşaması gerektiğini anlatan Aykanat, uran dalgıcının tıpkısı gününü şöyle anlattı:
“Sabahleyin galiba tıpkı mesaimiz var. Mesainin ortamında sizin plonjon yapacağınız ayrımsız süre var. Dalışın etraflıca göre bu nüsha iki dalışa büyüklüğünde çıkıyor. Normalde bir tane dalışta gününüz bitiyor. Dalış yapacağınız saat, derinliğe bakarak belirleniyor. 20 dakikalık dalışlarla, 3 saat ortada değişen zamanlarda dalışlar yapıyoruz. Dalışlarımız gücük ve bizim işimizde haddinden fazla coşku olanaksız. Balıklar bizim yanımızdan müstehap ama bizim gözümüze tek takılmaz. Çünkü biz işimize odaklıyızdır. Aşağıya indiğim ahit benim gözümde cıvata sıkacaksam takkadak cıvata evet. O basamak odaklanarak iniyoruz aşağıya. Bilahare dalışınız bittikten sonradan basınç odasına giriyorsunuz. Gerekmiyorsa 30-40 zaman kadar dinlenip sonra özge plonjon eden arkadaşa arkalama ediyorsunuz ve beraber mesainizi bitiriyorsunuz. Gününüz hakeza geçiyor.”
Aykanat, Türkiye’da uran dalgıçlığı alanındaki birçok firmada çalıştığını ve işin elbette yapıldığını öğrenme imkanı bulduğundan bahsederek, dünyalık kazandıkça işine yatırım yaptığını söyledi.
İyi tıpkı ekiple çalışmanın kişiyi ongun yerlere getirdiğini, ekibi ferah bire bir ekipmanla bire bir araya getirmenin üstelik üstünlük sağladığını nâkil Aykanat, “Zira denizin ortasında ayrımsız şeyiniz sakat olduğu ant tıpkısı nalburdan gidip benzeri özdek alamıyorsunuz. O dakika orada çözmeniz müstelzim şeyler bunlar.” dedi.
Arkadaşlarını hisse senedi kazasında kaybetmenin üzüntüsünü yaşarken, tarihi işlere de şehadet etmenin büyük keyif verdiğini anlatan Aykanat, “Bana göre eli açacak markajcı, aklı yerinde, kendine bilgili avrat, koca herkesin yapabileceği benzeri hareket. Bizim işin çokça değişik dalları var. Almaç de çekiyoruz, dalış amirliği de yapıyoruz, cerrah namına tazyik odalarımızı kullanıyoruz. Bu işe hoppadak çamurun ortamında çalışmak namına bakmaya lüzum namevcut, tığ sonuçta iş seçen tarafta değiliz. Hangi geliyorsa onu yapıyoruz. Zaman burada çamurda çalışıyorsak ferda Antalya’bile plajda bile çalışabiliriz.” ifadelerini kullandı.
Independenta batığı çığır hayatına cephe verdi
Endüstri dalgıcı Etmen Toygar bile Toroslar’üstelik etkili 8 çocuklu benzeri ailede büyüdüğünü, gelişigüzel yerde sigortalı çalışmayı fon ederek 18 yaşında İstanbul’a geldiğini dile getirdi.
Independenta batığı çalışmasında işe başladığını tamlayan Toygar, mesleğe başlama hikayesini şöyle anlattı:
” Kadıköy’dahi Independenta batığı vardı. 1979 yılında batmıştı bu tanker. İşsiz kaldım. Dalgıçların hortumunu tutarga işe başladım. Hem çalıştım hem okudum. Üniversiteyi dahi orada bitirdim. Dalgıçların hortumunu tutarken bu hisse senedi beni çokça sardı ve çokça zevkliydi. Toroslar’dan geldim, parası dahi güzeldi zımnında. Dedim kim daha çok daha çok bu işi yapayım.”
Turgay, o günden sonraları Artvin’den Rize’ye kadar Türkiye’nin bilcümle karasularında hem boşalma hatlarında çalıştığını hem da çekik gemileri çıkardığını aktardı.
Turgay, çığır hayatı süresince kısaca 40 kadar çekik sefine çıkardığını dile getirerek, şöyle devam etti:
“Tabiatıyla bunların tıpkısı kısmı hurdaydı, arılık adınaydı, benzeri kısmı limanların açılması adınaydı, bir kısmı bile bundan sonra devletin limanlarını kapattığı yerlerde istirdat amaçlıydı. Sonraları baktım kim dünyada de böyle iyice işler var. 22 devlet dolaştım. Kısaca 7-8 tanesinde birlikte evire çevire amal yaptım. en son geldiğimiz nokta da şu anda Silivri. Yaş 57 tığ bibi bitmeme. Bibi arada bir kontrollerde ve keşiflerde dalıyorum. “
Türkiye’birlikte 5 üniversitede sualtı teknisyenliği bölümünün olmasının tıpkı yarar olduğunu ifade eden Toygar, “Dünyada bu mesleği düzenlemek isteyenleri, 6 ayda vakit kaybetmeden görkemli olarak yetiştirip ve sertifikalandırıyorlar. Türkiye’birlikte bu alanda eğitim kayran öğrencilere cesamet katkısıyla güzel eğitimler verilse esasta biz dalgıç ihracatı fail benzeri mevki konumuna geliriz. Ancak teoride iyiyiz, pratikte zayıfız.” diye niteleyerek konuştu.
Plonjon yapmadığını ancak ekibinin zorlandığı ayrımsız yerde suya dalıp kontrol ve his yaptığını aktaran Toygar, ekibinin anlattıklarını sadece kağıt üstünde görmediğini, gözüyle görerek onları yönlendirdiğini belirtti.
Üniversiteden sonraları endüstri dalgıcı olarak mesleğe başladı
Mesleğin başında güre bir sanayi dalgıcı olan Durakhan Ağabey ise babasının Çanakkale’deki plonjon okulunda terbiye almaya başladığını kaydetti.
Hayatta herhangi bir zaman babasını emsal aldığını fakat bu meslekle uğraşan büyüklerinin birlikte tavsiyesiyle endüstri dalgıçlığı üzere Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinde sualtı teknolojisi bölümünde eğitim gördüğünü ifade fail Ağabey, çıkışlı olduktan sonradan kaliteli endüstri dalgıcı kendisine mesleğe başladığını anlattı.
Yaklaşık 2 yıldır meslekte olduğunu dile getiren Kaptan, “Bir Nice işte çalıştım amma arz etkilendiğim işlerden biri şu zaman çalışmaya bitmeme ettiğim Silivri Meydan Şeş Doğal Gaz Ambarlama Tesisi Projesi oldu. Endüstri dalgıçlığının yanı sıra dışarıda halat, hortum işlerine ve dalgıcın giyinmesine bile havari oluyorum.” dedi.
Kendi bölümünden mezun birçok öğrencinin bu mesleği ilerletemediği ya bile değişik tıpkısı dalla uğraştığından bahseden Efe, sözlerini şöyle tamamladı:
“Endüstri dalgıçlığı haddinden fazla riskli ama aynı o büyüklüğünde birlikte dörtköşe benzeri iz. Ego birçok arkadaşıma sanayi dalgıçlığını öneriyorum. Piyasada biraz henüz bu alanda müteharrik kayırıcı olması gerekiyor. Benim ayrımlı belgelerle bu işi acun çapında yapabilme hedefim var. Hakeza aynı ekiple gitmek hele haddinden fazla sunturlu. Türkiye’nin bildirme mebzul dalgıçlarıyla beraber çalışıyorum diyebilirim. Hepsi birbirinden görmüş geçirmiş. Aralarındaki sunu genç birey ego olduğum ant az buçuk henüz bana belletmen yaklaşıyorlar. Elimden tutuyorlar. Sakin olmamı söylüyorlar. Ara Sıra işlerde yardımcı oluyorlar. Onlara birlikte antrparantez teşekkür ediyorum.”
