ARTVİN’in Borçka ilçesinde UNESCO’nun ‘Türkiye’nin geçmiş biyosfer rezervi’ kendisine car yazar, siper altına aldığı Camili (Macahel) Vadisi, tarım zararlısı kahverengi kokarca böceğinin istilasına uğradı. Havaların soğuması ile evlere girip, üremeye başlayan böceğe ait mütekellim Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asıl Göktürk, Henüz birlik zararlarını görmedik. Ancak bu uzanım popülasyonu sonsuz mütezayit böceğin ilerleyen yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor dedi.
UNESCO’nun 2005 yılında ‘Türkiye’nin geçmiş biyosfer rezervi’ namına car edip, esirgeme altına aldığı Gürcistan sınırındaki Camili Vadisi, tarım zararlısı kahverengi kokarca böceğinin (Halyomorpha halys) istilasına uğradı. Karçal Dağları’na gizlenen, ekolojik ve kültürel tıpkısı hazine kendisine nitelendirilen ve buğulanmış ormanları ile dikkati çeken vadideki Camili köyü ile Uyumlu, Efeler, Kayalar, Garaz ve Maral köylerinde, havaların soğuması ile kahverengi kokarca böceği evlere girip, üremeye başladı. Ekincilik ve Orman Müdürlüğü ekipleri, bitkilerin suyunu emip, kurumasına posta açan böceğe ilişkin faaliyet başlattı.
EN ÇOKÇA TARIM ÜRÜNLERİNE KÖTÜLÜK VERİYORLAR
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ana Köktürk, bahis konusu böceğin 4 yıl ilk Gürcistan’dan bölgeye geldiğini belirtti. Böceğin sunu aşkın tarım ürünlerine uymazlik verdiğini belirten Prof. Dr. Göktürk, Fındık ilkin almak üzere fasulye, kivi, elma, armut, ısırgan, bük kadar otsul bitkilerin suyunu emerek besleniyor. Artvin’birlikte 2 bin 727 zümre nebat var; çoğu otsu bitkilerden oluşuyor. Şarki Karadeniz için kırmızı listede olması müstelzim laf esasında; fındık. Daha tüm zararlarını görmedik. Ancak bu genişlik popülasyonu daim mütezayit böceğin ilerleyici yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor. Böcekler çekicilik soğuyup, evlere girince insanlarda psikolojik baskı yapıyor. Kışın evlerde saklanıp, camit halde geçiriyorlar. Ilkbahar gelip, havalar ısınınca uçarak yayılıyorlar. Dışarıda varlıkları bilinse üstelik insanlar evlere girdiğinde yoğunluğunu henüz kesin anlıyor diye niteleyerek konuştu.
Sonbaharın gelmesi ile serencam 1 ayda kahverengi kokarca böceğinin köylerde arttığını söyleyen Efeler köyü muhtarı Cavit Kahya, Balkonları, kapı-pencereleri açamıyoruz. Eve girip, elbiselerin süresince yaşıyorlar. Hava antipatik olduğu için kışı evde geçiriyorlar. Süpürüp temizliyor, imha ediyoruz. Elem kokusu insanı tiksindiriyor. Burada arıcılık çok yapıldığı amacıyla ilaçlama de yapamıyoruz dedi.
‘DURUMUMUZ HİÇ İYİ DEĞİL’
Kahverengi kokarca böceğinin istila etiği Güreşen köyü sakinlerinden Muhammet Bozkan de Evlerde haddinden fazla çok var. Koku yapıyor, evlere giremiyoruz. Bahçelerimizi bile sardı. Durumumuz tek gani değil. Ilaç alınması lazım. Nereden geldi, elbette oldu, bilmiyoruz. Çatılarımızda, pencerelerimizde var. Nerede boş yer buluyorsa; sığınıyor, herhalde yavruluyor diye niteleyerek konuştu.
Böceklerin evleri ve bahçeleri sardığını tabir fail Salih Külünk ise Mahsullerimiz, fasulye ve fındığımız uymazlik gördü. Göveri yetişmez oldu. Buna tedbir alınması lazım dedi. Evinin çatısında yuvalayan böcekleri gösteren Miraç Bozkan, Herhangi Bir yeri emanet aldılar. Yatağımızdan çıkıyorlar, geceleri yatamaz olduk. Evin gelişigüzel köşesine yuvalıyorlar. Çatıda, banyoda, lavaboda rastgele yerdeler. Bu defo, seçkin yere bela oldu. Kokusu midemizi bulandırıyor diyerek konuştu.
