Mardin eşiğinde kâin bitki türleri yağışsızlık tehditti altında

Mardin, dünyada felaket altında olan 12 nebat türüne karı sahipliği yapıyor

MARDİN – Dünyada yaşanan tebdilihava bitki türlerini birlikte yıldırma ettiği değerlendiriliyor. Mardin eşiği yağışsız şerait altında yapraklarda fotosentezin yavaşladığını ve bunun sonucu namına çımbar gelişiminin zayıfladığını tamlayan Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Ekincilik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Doğan, “Mardin, endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Hırçın halde endemik çeşitler namevcut olanaklı ve bununla birlikte yerel türlerin yerini, artan yağışsızlık stresine henüz bol adapte olan eskimemiş türler da alabilir” dedi.

Dünyada mütebeddil iklim ve gelgel sıcaklıkları bitkileri zılgıt ederken, endemik nebat açısından zengin olan Mardin Eşiği ve ülkemizi da tehdit ediyor. Yağışsız şerait altında yapraklarda fotosentezin yavaşladığını ve bunun sonucu olarak cımbar gelişiminin zayıfladığını tamlayan Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Ekincilik Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Doğan, “Mardin endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Aksi halde endemik türler namevcut tür ve amma velakin domestik türlerin yerini, küsurat yağışsızlık stresine daha bol adapte olan yıpranmamış çeşitler da alabilir” değerlendirmesinde bulundu.

“12 nebat türü amacıyla dünyadaki biricik hulul yeridir”

Sahip olduğu biyolojik zenginliğinden periferi Mardin Eşiği büyük doğa alanı adına car edildiğini hatırlatan Prof. Dr. Doğan, “Düzlük, dünya ölçeğinde felaket altında olan 12 nebat türü üzere dünyadaki tek hulul yeridir. Mardin geveni, Midyat geveni, Çomak geveni, Özmayasıl, Mardin soğanı, Ballıkurtkulağı, Ballıkurtkulağı, Sarıklı çiğdemi, Mardin salkımı, Sütotu, Zınnar soğanı ve Mardin çiğdemi üzere bitkiler endemik bitkilerdir. Buğdaygiller ailesinden bir nice asıl bölgede yetişmektedir. Toy buğday ve arpa önemli cinslerdir. Bu endemik bitkilerden bazıları civar halkı yoluyla azık ve tıbbi yerine kullanılmaktadır” dedi.

“Endemik bitkilerin dirim alanları daralmakta”

İnsan faktörünün endemik bitkileri menfi etkilediğini değinen Prof. Dr. Doğan, “Şehirleşme, sanayi, tarım, turizm, hayvancılık ve anız yakma kabilinden doğrudan veya detaylı kendisine yapılan âdem faaliyetleri bitki çeşitliliği üzerinde yüklülük oluşturan genişlik balaban etmenlerdir. Bu etkinlikler sonucunda bölgede yetişen endemik bitkilerin hayat alanları daralmakta, nesilleri tehdit altına girmekte ve bu sorumluluk her güzeşte dönüş artmaktadır. Sonuç yıllarda kuraklığında kendini adamakıllı hissettirmesiyle beraber zılgıt seviyesi elan bile çokça artmaktadır” şeklinde rapor etti.

“Endemik enva yok türlü”

Kuraklığın oluşturduğu stresin bitki büyümesini ve verimini etkileyen genişlik gen çevresel stres faktörlerinden biri olduğunu kaydeden Doğan, “Nebatat yaşamları süresince en az tıpkısı kat susama dönemi ile karşılaşabilirler. Kurak şerait altında yapraklarda fotosentez yavaşlar ve bunun sonucu olarak cımbar gelişimi zayıflar. Yağışsızlık ihtimalinde, şayet yağışsızlık boyutu haddinden fazla korkulu değilse, endemik türlerin ehil oldukları mekanizmalarla varlıklarını sürdürebileceklerini ve Mardin endemikleri açısından zenginliklerini koruyabileceklerini düşünmekteyiz. Pahal halde endemik enva yok tür ve amma velakin yerli türlerin yerini, mütezayit yağışsızlık stresine henüz gani adapte olan yeni türler üstelik alabilir” ifadelerinde bulundu.