DİLAN KUTLU

Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesine sınırlanmış Çoğulhan Mahallesi, herhangi bir aktarılma bacasından tonlarca tamam savuran ısıl santralci nedeniyle fantom kasabaya döndü. Nüfusun ilkokul binden bine düştüğünü belirten mahalle sakini Ahmet Tatar, babasının ve eşinin üç amcasının kanserden öldüğünü belirterek, “Şu anda köyümüz, hayalet köy. Çernobil’in değer benzeri havai bizdeki… Yekpare zımnında, albeni kirliliği nedeniyle evini barkını bırakıp eksantrik illere kaçtı insanlar. İmkanı olmayanlar dahi burada külün altında hastalıklarla boğuşarak yaşamaya devam ediyor” dedi. Santralde çalışan Mehmet Doğan “15 senedir KOAH hastasıyım. Üç lime kardeşimi kaybettim bu hastalıktan” derken 80 yaşındaki Emine Doğan ise “Kaynımın çocukları, ikisi dahi amansız hastalık oldu öldü. Kızım üstelik amansız hastalık. Kimesne kalmadı ki. Bizim kabil fakirler kaldı” diye konuştu.

Kahramanmaraş’ın Afşin ve Elbistan ilçeleri, tamam dünyada kömürlü ısıl santrallerden salınan kibrit dioksit kaynaklı gelgel kirliliği sıralamasında 5. tam kayran alıyor. İki ayrı termik santralin faaliyette olduğu, kanser ve KOAH kadar hastalıkların seçme güzeşte devir arttığı bölgede göçler üstelik sürüyor. Santrallerden savrulan küller, hemen kayırıcı sağlığını değil Elbistan Ovası’nın eli nimetli arazilerini da gözdağı ediyor.

“ÜÇ SUNUM ABİMİ AMANSIZ HASTALIK YÜZÜNDEN KAYBETTİM”

” Türkiye’nin Çernobil’i” kendisine adlandırılan Afşin’in, ısıl santralin yanı başındaki Çoğulhan Mahallesi’nin sakinleri, santralci dolayısıyla yaşadıkları sorunları ANKA Selen Ajansı’na anlattı.

Isıl santralde işçi namına etkin Nurettin Doğan, “Santralin evvel temeli atıldığında herkeste çok nazik tıpkısı düş vardı. Zamanla sağlıklarının vasıtasız gideceğinin hiç hesabını yapamadılar. Burayı babalarının dip bahçesi yapmışlar. Kavim külden cansız, çamaşırlarını serememiş, umurlarında da değil. Kimesne gelişim korkusu yüzünden keyif sorununu söyleyemiyor. Ben, üç kıta abimi kaybettim. KOAH hastalığından kansere çevirdi, abim ahiret yolculuğu etti. Burada kime sorsanız, ilkin şikayet edeceği yekpare. Yalınlık hapis, kapısının uğrunda çıkıp oturamıyor” dedi.

“40 SENELİK BİR SANTRALE YENİ BİR SİSTEMLE FİLTRE YAPMAYA KALKIŞTILAR”

Çelikler Holding’e ait A Termik Santral’bile müteharrik, elan sonradan işten atılmış işçilerden biri olan Ahmet Tatar ise Çoğulhan Mahallesi’nde yaşadıkları süreci şöyle anlattı:

“Çelikler (Çelikler Holding) geldiğinde önce girenlerden biriydim. Sekiz ay sonradan, tamlık konusunda daim tartıştığım için işten atıldım. 40 yıllık tıpkısı santrale bakir ayrımsız sistemle filtre yapmaya kalkıştılar. Bunun uymayacağını, çalışmayacağını söyledim. Üç yıl oldu, elan baca boşta duruyor. Çalıştıramıyorlar. Çalıştırmaya kalktıklarında köyümüz sallanıyor, her yerinden patlak veriyor. ‘Bu santrali aldılar’ deniliyor amma (Çelikler Holding’e devredilmesinden bahsediyor) Çelikler’le benzeri alakası yok. Becerikli Ünal’ın, Bilal Erdoğan’ın, Patent Albayrak’ın ve Mehmet Ağar’ın oğlu; dört eş olduğu duyumunu alıyoruz. Çeliklerin hoppadak ismi var. Burada alınan aylık, EÜAŞ (Cıvıltı Üretim SERPMEK), bilcümle alışveriş, methal-çıkışlar ululuk gözetimi altında yapılıyor.

“BİZDEKİ ÇERNOBİL’İN EŞİT HALİ”

BIRINCI SINIF ekincilik arazisiydi bizim bu kesim. Türkiye’nin şeker hastalığı ihtiyacının yüzde 99’nu karşılayan tıpkısı bölgeydi. Deminden ekmiyorlar. Termik santralci yaprakları yakıyor, istihsal yapamıyorlar. Toplasan, şu anki arazimizde 50-100 dönüm eken var. Onlar bile nükûl etmek üzere. Tarla sahibi olanların tarlaları istimlak dolayısıyla ellerinden makbuz. Sattılar; dükkanlarını, evlerini bıraktılar, kafile aldılar (barhana ettiler). Şu anda köyümüz, fantom köy. Çernobil’in bedel tıpkı boş bizdeki.

“BABAM KANSERDEN ÖLDÜ”

Babam kanserden öldü. Eşimin üç amcası kanserden öldü. Kayınbabam KOAH hastası. Teneffüs dolayısıyla rahatsızlanıp hastaneye gittiğimizde, ‘Çoğulhan Mahallesi’nden mi geliyorsunuz? Bu bağır, Çoğulhan Mahallesi’nin ciğerine benziyor’ diye bizim ciğerimiz birlikte çıktı hastanelerde ünlenmeye başladı. Füru tabii kim etkileniyor. Çocukların bütünü soluk darlığı çekmeye başladılar.

“ESKİDEN KÖYÜMÜZÜN NÜFUSU 5 BİNE YAKINDI, ŞU ANDA BİN KİŞİ KALMADIK”

Köyümüzün hep arazileri, kalıntı arazileri kamulaştırma edilmiş. Bozukluk? Kömür ihata etmek amacıyla. Devletin santralini illet çalıştırmıyorlar. Çelikler Holding denilen şahsın santrali, yeri geliyor dört birim, yeri geliyor üç vahit çalışıyor. Amma devletin santrali, vakit kaybetmeden ayrımsız vahit, kimi zaman çalışıyor. Mecmu dolayısıyla, gelgel kirliliği zımnında evini barkını bırakıp bambaşka illere kaçtı insanlar. İmkanı olmayanlar bile burada külün altında hastalıklarla boğuşarak yaşamaya devam ediyor. Bir Vakitler bizim köyün nüfusu beş bine yakındı. Şu anda toplasan bin gönül kalmadık.

Çoğulhan’birlikte esnafın çokları dükkanlarına kepenk vurup barhana vermiş. Elbistan Ovası’nın verimli ekincilik arazilerinin çoğu ise ekilmiyor. Ekilse üstelik artağan ürünler elde edilemiyor. Isıl santralden çıkan cümle zımnında şeker hastalığı pancarının yaprakları kuruyor.”

Tatar, bacalara süzek takıldığını, ancak santralin kapasitesini kaldırmadığı amacıyla cuşiş çıktığını öne sürdü.

“ÜÇ DEVAM KARDEŞİMİ KAYBETTİM”

Termik santralde müteharrik ve santrale en mümasil evlerden birinde oturan Mehmet Doğan üstelik Bahçesinde yekpare nedeniyle uymazlık gören meyve ağaçlarını göstererek, “Ben, 15 senedir KOAH hastasıyım. Üç şerha kardeşimi kaybettim bu hastalıktan. Minimum ücretle termik santralde çalışıyorum” dedi.

“KİMSE KALMADI Kİ. BİZİM GİBİ FAKİRLER KALDI”

Doğduğundan bu yana Çoğulhan Mahallesi’nde kıvrak 80 yaşındaki Emine Doğan ise “Külden ölüyoruz. Dışarıya haddinden fazla çıkmıyoruz, evde duruyoruz. Çoğu umum yüzünden göçtü. Bütünü amansız hastalık oldular. Kaynımın çocukları, ikisi bile kanser oldu öldü. Kızım de amansız hastalık. Kimse kalmadı kim. Bizim kabilinden fakirler kaldı” diye konuştu.

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ:

00-02.28 Isıl Santrali’nden tafsilat fon

02.28- 08.51 Çolhan Mahallesinde oturan işçi Ahmet Tatar

08.51- 09.25 ürün ağaçlarının üzerinde bütün ilim görüntüleri

09.25- 10.08 Termik Santrali’nde etkin işçi Mehmet Doğan

10.08- 11.10 Çolhan Mahallesi’nde oturan Emine Doğan

11.10- 15.19 Isıl Santrali’nde işçi Nurettin Doğan

15.19- 16.43 Isıl santarli detay görüntüler