Bitlis’in Tatvan ilçesinde hasat edilerek kurutulmak için tarlalara serilmeye başlanan domatesler, KÖLE özellikle oluşmak amacıyla Avrupa ülkeleriyle İran’a ihraç ediliyor.
Nisanda ekimi yapılan domatesler, hasat edildikten sonraları orak ayı ve ağustos aylarında kurutma işleminden geçiriliyor. Domatesler, kesilerek kavurucu sıcakta 10-12 ahit içre kuruduktan sonradan mikro dışı ile birlikte Türkiye’nin 80 vilayetine gönderiliyor. Sofralık domates üretiminde Türkiye genelinde saraka sahibi olduklarını ifade eden Ekincilik ve Orman Bitlis İl Müdürü Rıfat Çelik, kurutmalık domateste dahi iddialı olduklarını söyledi. Çelik, “Bitlis ilimiz yüzde 96’nın üzerinde geçimini ekincilik ve hayvancılıkla sağlayıcı şehirlerimizdendir. Serencam yıllarda yaptığımız yatırımlarla beraber, zirai mekanizasyondaki yenilikler, sulama sistemindeki yeniliklerimizle beraber, süreduran tarım arazilerinin tarıma kazandırılmasıyla beraber şu anda yüzdelik 99.7 oranında arazilerimiz kullanmaktayız. Tabii ilimizde aynı sürü önemli yayın yetişmektedir. Sofralık domates üretimi birlikte Bitlis’in esas ürünlerinde olmaya başladı” dedi.
“İlimize ilişik değeri yaklaşık 832 milyon TL civarındadır”
Bu sene 26 bin dekarlık alanda, 208 bin titrem sofralık domates üretimiyle sabık sene olduğu kabil Gün Doğusu ve Güneydoğu Küçük Asya bölgelerinde bir numara sırada olduklarını söyleyen Polat, “Bunun şehrimize zirai hasıla anlamında nazik katkısı olmaktadır. Bu 208 bin ton domatesimizin Bitlis ilimize eklenmiş değeri, tarımsal hasıla anlamında kestirmece 832 milyon TL civarındadır. Domates ilimizde sofralık tipi kendisine üretmekle beraber uran tipi domates yetiştiriciliği da çokça yaygındır. Bizde toprak sebzeciliği çokça yaygındır. Endüstri tipi domateslerimiz üstelik bizde gelişigüzel sınai uran tesisi olmadığı üzere bunu da yaş sonuç sebze kendisine Türkiye’nin 80 vilayetine, Irak ve Suriye pazarlarına arz etmekteydik” ifadelerini kullandı.
“İklimimiz domates kurutmaya çokça müsaittir”
Kurutmalık domates sektörüne üstelik girmeye başladıklarını belirten Müdür Polat, güzeşte yıl gösteri yerine kurutmalık domates yaptıklarını fakat bu yıl gösterişli adına bu aha kortej sahibi olacaklarını kaydetti Polat, “Şu anda Tatvan ilçemizdeyiz. Behçet Bilici çiftçimiz güzeşte yıl bire bir şov üretimimiz olmuştu. Ancak bu sene aheste aynı şekilde kurutmalık domates yapıyoruz. Şu anda 250 bin metrekare alanda sergilerimizi açmışız. Bu alanda ürettiğimiz 208 bin ton domatesin, bu yıl 700 tonunu kurutmalık domates adına değerlendireceğiz. İklimimiz domates kurutmaya çokça müsaittir. Şu zaman sergilerde görmüş olduğunuz domatesler, simetrik adına ikiye bölünmekte, tuzlanmakta. Periyot kurusu anlamında bu domateslerin kurutulmuşluğu cenup iklimimizde 6-7 aktarılma iken, bizde zaman zaman 8-10 haset bulabiliyor. Özlük haliyle tabii kuruma yöntemi bizde nişane kaliteliğini birlikte arttırıyor. Ege Bölgesi’nden nida ettiğimiz iş insanları var. Şu anda kurutmuş olduğumuz domatesleri onlara satacağız. Onlar dahi oraya götürüp endüstriyel tesislerde, farklı işlemlere maruz bırakarak ürünleri Avrupa kıtasında, Almanya, Hollanda, Garp ülkelerine ve Amerika kıtasına, Kanada’ya ihracatını yapmaktadırlar. Gönlümüz şunu arzu ediyor, önümüzdeki yıldan itibaren ihracat noktasını doğrudan Bitlis ili yapacağız. Avrupa’ya, Amerika’ya zat üreticimiz tarafından ihracatını biz yapmış olacağız. Şu an kurutulmuş domatesin Avrupa pazarında raftaki fiyatları 5 ile 20 dolar ortada değişmekle bu arada, o pazarlarda melfuf değeri yüksek benzeri yayın haline geliyor. Bizim birlikte amacımız özellikle ilk dış aksata icat etmek. Dış pazarda ürünlerimize mülhak ayar seçmek. Burada şu dakika 250’den aşkın iştirakçi çalışmaktadır. 26 bin dekarlık domates üretim alanında, sezon boyunca 7-8 bin civarında sezonluk işçi çalışmaktadır. Mevsimsel işçilerin burada gördüğünüz üzere önemli alanlarını kurmuşuz. Bu alanlardaki üretimler hem ilimize çok yetişkin derece katmakta hem insanlarımıza atıl aksiyon gününün istihdam edilmesinde büyük yarar sağlamaktadır. Bu domates hinterlandında balaban firmalarla görüşmelerimiz var. Salçalık domates üretimi haddinden fazla yaygındır. Ancak seçkin salça tesisimiz, fabrikamız şu anda yoktur. Yatırımlar üzere çağırma etmişiz. Görüşmelerimiz bitmeme ediyor. Ikbal istiyor kim seneye hem kurutmalık yapalım hem salça fabrikamız olsun, fabrikalarımızda salça bile üretelim. Doğrusu Türkiye’nin 80 iline ve aut ülkelere yaş göveri sonuç anlamında sofralık olarak ihracatımız vardır” diyerek konuştu. – BİTLİS
