Beyoğlu’nda kâin Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarı’nda; mobil hars varlıkları kendisine adlandırılan asar, ibdai niteliği değiştirilmeden operatör titizliğinde restore ediliyor. Laboratuvarda tafsilatlı işlikle vasıtasız sabık yüzyıllık el çeper Kur’an-ı Kerimlerden, töz boyalı el dokuması Yardımcı halılarına büyüklüğünde onlarca farklı gereç, mufassal işlikle, özel geliştirilmiş usullerle tamirat edilerek, gelecek kuşaklara aktarılıyor.

Geriye dönüşü olan malzemeler kullanılarak ömrü uzatılan asar sonunda ati kuşaklara aktarılıyor. Laboratuvara gelen her esere çok kırılan yaklaşıldığını belirten laboratuvar sorumluları; eserlerin hasar tespitinin makul çözümleme edildiğine ve işinde bilirkişi restoratör ve konservatör kimseler aracılığıyla yapıldığına aksan yaptı. Laboratuvardaki mobil kültür varlıkları İstanbul dışındaki metin çok ilden da geliyor. Asar ortada asırlık Kur’an-ı Eli Açık, tarihi Uşak halısı, el yazması ve matbu kitaplar, kağıt model levhalar ve türlü madeni eserler bulunuyor.

” Sivas, Tokat, Gaziantep, Malatya, Balıkesir, Edirne’den birlikte eserler geliyor”

İstanbul Evkaf 1. Kesim Müdürlüğü’nde Müze Araştırmacısı olan Gökhan Burkan, “Söylenegelmiş ekin varlığı dediğimiz Evkaf Umumi Müdürlüğü envanterindeki halk yazması kitaplar, Kur’an-ı Ahi, cüz, forma, tabela, ahşap, çaput, halı, sergi üzere eserlerin kondisyonuna göre restorasyonları ve konservasyonları burada gerçekleştiriliyor. Sivas ve Tokat Mıntıka Müdürlüklerinden mevrut asar bile var. Onların konservasyonları vermek için. Gaziantep’ten ve Malatya’dan geldi, onları konservasyon planlarımıza aldık. Bunun dışında ağır ezgi adına tescil ofis başkanlığından gelen vakfiyelerimiz var. Devamında da Balıkesir, Edirne kabil bölgelerden birkaç sayı, çabucak konservasyonu gerçekleştirilmek üzere gelen eserlerin müdahalesini yapıp hoşgörüsüz gönderiyoruz” açıklamasında bulundu.

“Esere engelleme, yenileme üzere şeyler yapılmıyor”

Eserlerin çabucak biçiminin düzeltildiğini içeriğine dokunulmadığını vurgulayan Müze Araştırmacısı Gökhan Burkan, “Bilfarz umum yazması kitaplar dediğimiz im grupları için şayet aldanmaz enikleri fazlaysa 3 ile 6 ay arasında işlemleri bitiyor. Halı konservasyonları üstelik boyutlarına, halıların dökülmüşlüğüne göre 1 veya 2 kamer içerisinde değişiyor. Ölçün bir süremiz bulunmayan. Eserleri dijitalleştirmeden önce eserlerin formalarını ayırıp yani ortadan açıp sıska ve ıslak temizlikleri yapılıyor. Varsa kağıt tamamlamaları yapılıyor. Formaları birleştirmeden evvel dijitalleştirilme işlemi yapılıyor. Dijitalleştirmedeki meram birlikte bunlara ayrımsız daha halk sürmeden dijitalleri üzerinde çalışılsın istiyoruz. Sonraları esasen orijinal ve otantik sıfır cildi varsa ciltlendikten sonraları sıyanet yapılmak amacıyla depolarımıza kaldırıyoruz. Esere müdahale, yenileme kabil şeyler yapılmıyor. Kağıt tamamlamalarında abece varsa oraya birlikte girmiyoruz. Alelhusus kağıtlarda asit haddinden fazla zararlı. Baştan Sona asitsiz kağıt, karton, mukavva, Japan kağıdı kullanıyoruz” şeklinde konuştu.

“Restorasyonu ve konservasyonu gerçekleştirilen eserleri sergilemek istiyoruz”

Kalifiye elemanın eke olduğunu tamlayan Araştırman Burkan, “Bu aha makro olan yetik kayırıcı kaynağı. Onu elimizde tutmaya çalışıyoruz. Ortalama 45-50 personel çalıştırıyoruz. Bu dengeyi fiziksel imkanlarımız el verdiği sürece korumaya çalışıyoruz. Bizim laboratuvara dışarıdan girişler mümkün değil. Ama Nusretiye Camii ve yukarıdaki Hünkar Kasrı’nın avantajını görmek istiyoruz. Burada restorasyonu ve konservasyonu gerçekleştirilen eserleri, hele turistik bölgede olmamızdan hava Hünkar Kasrı’nda oluşturacağımız sergileme alanlarında değişik sergilerle yerli ve ecnebi turistlerin beğenisine sunmak istiyoruz” ifadelerine düz verdi.

“Menkul firez varlıklarının bilinmesini istiyorum”

Eserlerde sonuç teknolojinin kullanıldığını söyleyen Araştırmacı Burkan, “Evkaf Genel Müdürlüğü namına elimizdeki taşınır hars varlıklarına bildirme ongun şekilde engelleme edilmesini ve bilinmesini istiyorum. Bunun dışında serencam teknoloji hangi gerekiyorsa bütünü kullanılıyor. Amacımız tamamıyla depolarımızda tahsis etmek değil, bunları insanlarla buluşturmak, değerini bu şekilde tavzih etmek” diye vurguladı.

25 yaşındaki Restoratör Esra Salt ise “Bu mesleği ileride de fayrap etmek istiyorum. Burada 5’inci yılım oldu. 5 yıldır yazma eserlerin içerisindeyim. Imdi elim birlikte alıştı. İlk başladığımda bu büyüklüğünde estetiği efdal eserlerde domuzuna iş çıkartamıyordum ama yaptıkça acıklı alıştı ve sınama kazandım. Bunun vermiş olduğu tıpkısı ağız tadı var imdi” dedi. – İSTANBUL