3 asırdır eş ustalar üretiyordu… Artık ‘Tokat Bileziği’ni avrat ustalar bile üretecek
TOKAT – Tokat’ta, 3 asırdır eş ustalar aracılığıyla üretilen “Tokat Bileziği” çıktı eş ustalar tarafında bile üretilecek.
Tokat’ta coğrafi yapıt olarak tescillenen “Tokat Bileziği” ustasının azalması ile gelişigüzel mesleği yaşatmak adına çalışma başlatıldı. Kentin kültüründe büyük benzeri yeri olan 3 yüzyıllık kelepçe imdi karı ustalar yoluyla üretilecek. Tokat Olgunlaşma Enstitüsünde açılan kursa katılan usta öğretici kadınlar “Tokat Bileziği” yapımını uzmanından öğrenmeye başladı. Tokat Tekâmül Enstitüsü Müdiresi Aslı Gül, geleneksel ahali sanatlarını yaşatılması namına himmet yaptıklarını belirterek, “300 yıllık Tokat bileziğini yaşatmak istedik. Bu geleneği bizden sonraki nesillere aktarma etmek istedik. Bu hedefle Tokat bileziği üretimine da start verdik. Nurettin Kipman ustamızın öncülüğünde değişik ustalarımıza bile bu bire bir bayrı bilgiyi aktarmak üzere tıpkı say başlattık. Çalışmamızda ayrımlı olan hizip bugüne kadar hep koca ustaların yaptığı bileziği bundan sonra karı ustalarında meydan alması oldu. Bayan ustalarımız Tokat bileziğinin üretimini öğreniyorlar ve tıpkı zamanda birlikte üretime başladılar. ve bu bizim amacıyla dahi hava verici tıpkısı molekül oldu. Şu anda Tokat Olgunlaşma Enstitüsü’nü kuyum atölyesinde hem öğreniyorlar, hem üretiyorlar. Bu Tokat için benzeri önceki olmuş oldu” dedi.
Tokat bileziği yapımı kısaca 1 haftalarını alıyor
Usta müzakereci Nevra Yenisoy, Tokat’ta altın bileziği yemeden içmeden koca ustaların yaptığı bir iş olduğuna özen çekerek, “Elan sonrasında tekâmül enstitüsünün planladığı projeyle bu arada daha çok biz dahi öğrenmeye başladık. Bileziğin tirbuşon aşamalarını ve set olayını henüz başlangıçta bilmiyorduk. Tekniklerini, kabataslak görmüş olabiliriz ama haddinden fazla tafsilatlı detayları varmış. Buraya geldikten sonradan birleştirmesini öğrendik. Şu anda bu atölyemizde çok sunturlu aynı şekilde şeş arkadaşla bu arada Tokat bileziği işçiliğini yapmaktayız. Günde 8 saat çalışıyoruz. Tıpkı kelepçe ayırmak istediğimiz zaman baskı aynı bilezik kestirmece bir haftamıza para oluyor” diye konuştu.
Tokat’ta bileziği yapılışı
Tokat bileziği yaklaşık 300 yıllık tıpkısı geçmişe cemaat olan bire bir sıklet adına kadınların kollarını süslüyor. Altın külçelerin eritilerek çubuk haline getirilmesinden sonra silindirden geçirilerek elde edilen teller halk mengenesinde yedi mesafe halinde bükülerek hazırlanıyor. Kaş kısmına ise bükülen tellerden oluşturulan kelepçe kilitle birleştirilerek Tokat bileziği haline getiriliyor. Kafkaslardan gelerek Tokat’a yerleşen kuyumcu ustalarının bafon namına çıkarttıkları kızıl bilezik, 22 ayar yerine imal ediliyor. Tokat bileziği averaj ağırlığı 80-110 gram ortada değişiyor.
